wwww

တအ၃အ၆

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ (Gestational Diabetes Mellitus)


ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ဆုိသည္မွာ ယခင္က ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္ဖူးေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ကာလ အတြင္း ဆီးခ်ိဳ စတက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ကုိယ္၀န္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ဆီးခ်ိဳကုိ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မ်ား၏ ၃-၁၀% အတြင္းတြင္ ေတြ႔ရသည္။ ေရာဂါျဖစ္ရသည့္ အေၾကာင္းရင္း အတိအက်ကုိ မသိရေသးေသာ္လည္း ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ထြက္လာေသာ ဟုိ
မုန္း မ်ားေၾကာင့္ အင္ဆူလင္ကုိခုခံျခင္း Insulin Resistance မ်ားျပားလာျခင္း ကုိ အေျခခံသည္ဟု ယုံၾကည္ရသည္။ ဆီးခ်ိဳရွိေသာ ကုိယ္၀န္ေဆာင္တြင္ ကေလးထြားျခင္း ၊ကေလးငယ္၏ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္ပမာဏ ေလ်ာ့နည္းျခင္း (Hypoglycemia) ၊ ႏွင့္ အသား၀ါေရာဂါ တုိ႔ ျဖစ္တတ္သည္။

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳကုိ ကုသ၍ရႏုိင္ျပီး သၾကားဓာတ္ကုိ လုံေလာက္စြာ ထိန္းသိမ္းျခင္းျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ ကေလးထြားျခင္း စသည့္ အေျခအေနမ်ားမျဖစ္ေပၚေအာင္ ဟန္႔တားႏုိင္မည္ဟု ယူဆၾကသည္။

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ဆီးခ်ိဳသည္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ကာလ ျပီးဆုံးျပီး ေနာက္ပုိင္းတြင္ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစား-၂ ျဖစ္ရန္ အခြင့္အလမ္း အလြန္မ်ားသည္။ ဆီးခ်ိဳရွင္ မိခင္မ်ားက ေမြးေသာကေလးမ်ားမွာလည္း အ၀လြန္ျခင္း ႏွင့္ ဆီးခ်ိဳ-၂ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မ်ားသည္။

အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္ခ်က္

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳကုိ အဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ထားသည္မွာ ကုိယ္၀န္ရွိသည့္ အခ်ိန္တြင္ စတင္ ေတြ႔ရွိရေသာ မည္သည့္ ဆီးခ်ိဳတက္မွုမ်ိဳးကုိ မဆုိ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳဟု ေခၚဆုိရန္ျဖစ္သည္။ ဤအဓိပၸါယ္ သတ္မွတ္ခ်က္ အရဆုိလ်င္ လူနာသည္ ယခင္ကတည္းက ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ေရာဂါျဖစ္ေနမွန္း မသိဘဲ ကုိယ္၀န္ေဆာင္သည့္ အခါတြင္မွာ ေရာဂါျဖစ္ေနေၾကာင္း စတင္သိရွိရျခင္းမ်ိဳး သုိ႔တည္းမဟုတ္ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ခ်ိန္ႏွင့္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ကာလ တုိက္ဆုိင္သြားျခင္းမ်ိဳး မ်ားလည္း ပါ၀င္ရေပေတာ့မည္။

ျဖစ္ႏုိင္ေခ်အခ်က္မ်ားႏွင့္ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား

ဆီးခ်ိဳေရာဂါလကၡဏာမ်ား အတြက္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါလကၡဏာမ်ား ကုိ ၾကည့္ပါ။

-ယခင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ကာလမ်ားတြင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳျဖစ္ဖူးျခင္း သုိ႔မဟုတ္ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္ပမာဏ ပုံစံတက်မရွိျခင္း

-ေဆြမ်ိဳးရင္းျခာထဲတြင္ ဆီးခ်ိဳ-၂ ျဖစ္ဖူးျခင္း

-သက္ၾကီး ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျခင္း အမ်ားအားျဖင့္ ၃၅ ႏွင့္အထက္)

-ကုိယ္အေလးခ်ိန္မ်ားသူမ်ား အ၀လြန္သူမ်ား

-ယခင္ကုိယ္၀န္တြင္ ကေလးထြားျခင္း(၈ေပါင္၁၂ေအာင္စထက္မ်ားျခင္း)

- ယခင္ကုိယ္၀န္တြင္ပုံမမွန္ျခင္းတစ္ခုခုျဖစ္ဖူးျခင္း

-ယင္းအခ်က္မ်ားအျပင္ ေဆးလိပ္ေသာက္သူမ်ားတြင္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ၂ ဆမ်ားသည္ဟုလည္း သိရသည္။

၄၀မွ၆၀ ရာခုိင္ႏွုန္းေသာ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳရွင္ မ်ား တြင္မူ တင္ျပခဲ့ေသာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် မ်ားကုိ ရွာမေတြ႔ရျပန္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးအားလုံးကုိ ဆီးခ်ိဳစစ္ေဆးရန္ တုိက္တြန္းၾကျခင္းျဖစ္သည္။

ပုံမွန္အားျဖင့္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳသည္မ်ားမွာ မည္သည့္ ေရာဂါလကၡဏာမွ ျပေလ့မရွိ။ အခ်ိဳ႔တြင္မူ ေရငတ္ျခင္း၊ ဆီးသြားျခင္း၊ ႏုံးျခင္း ပ်ိဳ႔ျခင္းအန္ျခင္း၊ ဆီးအိမ္အတြင္းပိုး၀င္ျခင္း ႏွင့္ အျမင္အာရုံေ၀၀ါးျခင္းတုိ႔ ျဖစ္တတ္သည္။

ေနာက္ဆက္တြဲဆုိးက်ိဳးမ်ား

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ သည္ မိခင္ႏွင့္ကေလး ႏွစ္ဦးစလုံးကုိ အႏၲရာယ္ျပဳႏုိင္သည္။ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္ပမာဏ မ်ားေလေလ ေရာဂါေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် မ်ားေလေလ ျဖစ္သည္။ ေသခ်ာစြာ ကုသထားလ်င္မူ ေရာဂါေနာက္ဆက္တြဲ အခ်က္အေတာ္မ်ားမ်ားကုိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္သည္။

ကေလးတြင္ ၾကီးထြားမွဳႏွင့္ ဓာတုဆုိင္ရာ ပုံမမွန္ျခင္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ကေလးထြားျခင္းနွင့္ ကေလးေသးျခင္း ႏွစ္မ်ိဳးလုံး ျဖစ္ႏုိင္သည္။ ကေလးထြားလွ်င္မူ ကိရိယာႏွင့္ေမြးရျခင္း(ဥပမာ ညွပ္ဆြဲေမြးျခင္း၊ ေလစုပ္စက္ႏွင့္ေမြးရျခင္း၊ ဗုိက္ခြဲေမြးရျခင္း) မ်ား လုပ္ရဖုိ႔မ်ားသည္။ ရုိးရုိးေမြးပါက ကေလးပုခုံးတစ္ျခင္း၃*** ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏုိင္သည္။

ကေလးထြားျခင္းသည္ သာမန္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မ်ား၏ ၁၂ ရာခုိင္ႏွုန္းတြင္ ျဖစ္ေပၚတတ္ျပီး ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ဆီးခ်ိဳသည္ မ်ား၏၂၀ ရာခုိင္ႏွုန္းတြင္ ျဖစ္ေပၚတတ္သည္ဟု ေလ့လာခ်က္ တစ္ခုက ဆုိထားသည္လည္း ရွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤကိန္းဂဏန္းမ်ားကုိ အလုံးစုံ မယုံၾကည္အပ္ေသး။ ဤဘာသာရပ္မွာ သုေတသန လုပ္ရျခင္းမ်ား လြန္စြာရွဳပ္ေထြးသည့္ အပုိင္းျဖစ္သည္။

ေမြးကင္းစ ကေလးမ်ားတြင္ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္ က်ဆင္းျခင္း၊ အသား၀ါျခင္း၊ ေသြးနီဥမ်ားျခင္း ႏွင့္ ကယ္လစီယမ္ ဓာတ္နည္းျခင္း မက္ဂနီဆီယမ္ဓာတ္နည္းျခင္း မ်ားျဖစ္ႏုိင္သည္။ အသက္ရွဴၾကပ္ျခင္း လည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။

ေရာဂါအလားအလာ

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ သည္မ်ားသည္ မီးဖြားျပီးေနာက္ပုိင္းတြင္ ေရာဂါေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္သည္။ ဒုတိယအၾကိမ္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ေသာ္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ျဖစ္ႏုိင္ႏွုန္းမွာ လူမ်ိဳးအလုိက္ ၃၀မွ ၈၄ ရာခုိင္ႏွုန္းခန္႔အထိ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ရွိသည္။ ပထမကုိယ္၀န္နွင့္ ဒုတိယကုိယ္၀န္ သားဆက္ျခားကာလ တစ္ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ေနပါက ဆီးခ်ိဳျပန္ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ပုိမ်ားသည္။

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ျဖစ္ဖူးသူမ်ားသည္ အနာဂတ္တြင္ ဆီးခ်ိဳအစစ္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မ်ားသည္။ Navajo study အရ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ဆီးခ်ိဳသည္မ်ား၏ ေနာက္ ၁၁ ႏွစ္အၾကာ ဆီးခ်ိဳအစစ္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်မွာ ၅၀မွ ၇၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းျဖစ္သည္။

အျခားေလ့လာမွု တစ္ခုအရမူ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ျဖစ္ျပီး ေနာက္ ၁၅ ႏွစ္အၾကာ တြင္ ဆီးခ်ိဳျဖစ္ႏုိင္ေခ်မွာ ၂၅ ရာခုိင္ႏွဳန္းႏွင့္ အထက္ ျဖစ္သည္။

ကုသမွဳ

ကုသမွဳတြင္ အေရးၾကီးသည့္ ရည္မွန္းခ်က္မွာ မိခင္နွင့္ ကေလး၏ အသက္ အႏၲရာယ္ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္ရန္ျဖစ္သည္။ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္ ပမာဏကုိ ေလွ်ာ့ေပးျခင္းျဖင့္ မိခင္ႏွင့္ကေလး၏ အႏၱရာယ္ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ေပးရန္ ရည္၇ြယ္ ထားသည္။ သုိ႔ရာတြင္ ဗုိက္ခြဲေမြးရျခင္း (LSCS)ႏွင့္ မီးဖြားကာနီး အေသအေပ်ာက္မ်ားျခင္း ကုိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္သည္ဟု သက္ေသမျပႏုိင္ေသးပါ။

ေလ့က်င့္ခန္း၊ အစားအေသာက္၊ ေဆး၀ါးႏွင့္ အင္ဆူလင္ကုိ သုံး၍ကုသရသည္။

ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ သည္ အျငင္းပြားမွဳမ်ားေသာ ဘာသာရပ္ျဖစ္သည္။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳ ကုိ ေရာဂါတစ္ခုအေနနွင့္ ဆုိႏုိင္မဆုိႏုိင္ ဟူသည္မွာလည္း ေမးခြန္းတစ္ရပ္ျဖစ္ေနသည္။ ထုိ႔ျပင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳသည္ဟု ကင္ပြန္းတပ္ခံရေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာလည္း အေၾကာင္းမဲ့ ဗုိက္ခြဲေမြးျခင္း စသည္တုိ႔ အျပဳခံရဖုိ႔ အခြင့္အေတာ္မ်ားေနသည္။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဆီးခ်ိဳကုိ ေဆးေပးကုသ ထားျခင္းသည္ ဗုိက္ခြဲေမြးျခင္း (LSCS)အေပၚ မည္သုိ႔သက္ေရာက္ႏုိင္သည္ကုိလည္း သက္ေသျပႏုိင္ျခင္းကလည္း မရွိေပ။ မခ်ဳိခ်ဳိ ေဖ့မွ ကူးယူပါသည္